WARSZAWSKIE POKOLENIA
W 73. rocznicę walk o Warszawę
Wyzwolenie Warszawy w przekazie historyków
Walka zbrojna
16 stycznia o 15:00, po uzyskaniu wiadomości o wycofujących się z Warszawy Niemcach, z Rejonu Jabłonny na Kępę Kiełpińską uderzyła 2 Dywizja Piechoty, uchwyciła przyczółek i rozpoczęła przesuwanie w kierunku północnych dzielnic lewobrzeżnej Warszawy. Pod koniec dnia oddziały 2 Dywizji Piechoty osiągnęły rubież: Dąbrowa, Pancerz, Buraków Mały. 1 Brygada Kawalerii sforsowała Wisłę w rejonie Karczewa i uchwyciła przyczółek. W nocy z 16 na 17 stycznia siły główne 1 Armii WP przeprawiły się na zachodni brzeg Wisły na odcinku między Górą Kalwaria a Magnuszewem i o świcie podjęły natarcie na Warszawę. W nocy z Pragi rozpoczęła natarcie 6 Dywizja Piechoty forsując Wisłę i wyparła Niemców z centrum. Około 10:00 włączyła się do walki w mieście 2 Dywizja Piechoty, która w rejonie Ogrodu Saskiego połączyła się z 6 Dywizją Piechoty. Do 16:00 Warszawa była wolna. Wieczorem 17 stycznia do miasta dotarły siły główne 1 Armii WP nacierające od zachodu i południa.
Podczas zajmowania kolejnych kwartałów miasta doszło do potyczek m.in. w rejonie Lasku Bielańskiego, Cytadeli, Dworca Głównego i na skrzyżowaniu Alei Jerozolimskich i Nowego Światu.
Wycofanie z Warszawy niemieckich jednostek pancernych i Dywizji Fortecznej pozwoliło 1 Armii WP szybko i z niewielkimi stratami opanować miasto. 2 i 6 Dywizja Piechoty, które miały wykonywać uderzenia pomocnicze, wykonały uderzenie rozstrzygające.
19 stycznia w Alejach Jerozolimskich, które specjalnie na tę okazję uprzątnięto z gruzu, przy dźwiękach "Warszawianki" defilowały wyznaczone oddziały 1 Armii WP. Defiladę na trybunie ustawionej naprzeciwko hotelu "Polonia" przyjmowali przedstawiciele władz cywilnych i wojska, m.in. Bolesław Bierut, Władysław Gomułka, Edward Osóbka - Morawski, gen. Michał Rola - Żymierski, gen. Stanisław Popławski, płk Marian Spychalski oraz radziecki marszałek Gieorgij Żukow.
Straty 1 Armii WP w opanowaniu Warszawy to 275 poległych, zaginionych i rannych, z tego ok. 110 zabitych w tym ok. 60 od min. W całej operacji warszawskiej 1 Armia WP straciła 10 537 żołnierzy w tym 3116 zabitych.
Dekretem z dnia 21 listopada 1945 roku Rady Ministrów RP ustanowiła Medal za Warszawę 1939-1945, którym odznaczono ok. 135 tys. osób. Nadawanie medalu zakończono 8 maja 1999 roku. Dekretem Prezydium Rady Najwyższej ZSRR z 9 czerwca 1945 roku ustanowiono Medal za Wyzwolenie Warszawy. Odznaczono nim 628 tys. radzieckich i polskich osób. 70 radzieckim i 12 polskim związkom taktycznym i jednostkom władze radzieckie nadały tytuł "warszawski".
Walki żołnierzy polskich o Warszawę zostały upamiętnione na Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie, napisem na jednej z tablic po 1945 roku "WARSZAWA 16–17 I 1945".
Pierwsze dni po wyzwoleniu
Po zajęciu Warszawy rozpoczęto jej rozminowywanie i budowę mostu pontonowego na Wiśle. Mimo administracyjnych zakazów władz i skrajnie trudnych warunków życia pod koniec stycznia 1945 r. warszawiacy zaczęli powracać do swojego miasta. Szacuje się, że 17 stycznia 1945 r. w prawobrzeżnej części Warszawy - zajętej przez wojska 1 Frontu Białoruskiego i 1 Armii Wojska Polskiego 15 września 1944 r. - mieszkało 140 tys. osób, natomiast ponad 20 tys. osób przebywało na odległych lewobrzeżnych przedmieściach.
Do końca stycznia 1945 r. pomimo braku mieszkań, żywności, opału, oświetlenia i komunikacji ludność Warszawy wzrosła o 12 tys. Atmosferę tamtych dni tak wspominała Maria Ginter: "Na wieść, że Warszawa wolna, wysiedleńcy zapragnęli powrotu. Nie zrażeni faktem, że miasto nie istnieje, domy spalone i zburzone, spieszą przekonać się o tym na własne oczy. Niekończące się tłumy ściągają wszystkimi drogami. Wszelkimi możliwymi środkami lokomocji. Nikt nie wierzy, że można zrównać z ziemią milionowe miasto. Każdy się łudzi, że zamieszka gdzieś kątem. Że znajdzie chociaż ślady swego dawnego życia. Wielu, stanąwszy przed domem, z którego pozostała tylko kupa gruzów, odchodzi zrezygnowanych. (...) A jednak nie zrażeni niczym warszawiacy twardo zdecydowali, że stolica musi pozostać na miejscu. Z niesamowitą energią i przedsiębiorczością wprowadzają życie, które kipi z dnia na dzień z coraz większą werwą. Jest to gremialny i spontaniczny ciąg ludzi, którzy ukochali to miasto ponad wszystko, którzy solidarnie stanęli do walki o jego wolność i którzy wskrzeszają je wbrew wszelkiej logice. Niemcy postanowili, że Warszawy nie będzie. Warszawiacy temu zaprzeczyli". (M. Ginter "Galopem pod wiatr")
W czasie II wojny światowej łączne straty ludności Warszawy szacowane są na 600 - 800 tys. osób, w tym ok. 350 tys. Żydów i ok. 170 tys. poległych lub zamordowanych w Powstaniu Warszawskim. Straty urbanistyczne wynosiły ok. 84 proc., (zabudowa przemysłowa - 90 proc., mieszkalna - 72 proc. i zabytkowa - 90 proc.). (PAP)
Źródło: www. dzieje.pl; Wikipedia.org
17 stycznia 2018 roku
W 73. rocznicę wyzwolenia Warszawy - składanie kwiatów pod Pomnikiem
Szlaku Bojowego od Lenino do Berlina
na skwerze przy ul. Andersa
Zobacz galerię zdjęć:
Manifo.com -